ازبکستان در حال حاضر و به طور فعال، در حال پیاده‌سازی سیاست افزایش سطح رقابت کشور بر اساس پیشرفت‌های تکنیکی و فنی در بخش‌های واقعی اقتصاد است. مهندسی مکانیک که توسعه‌ی آن، نمادی از پیشرفت صنعتی هر کشور است، باید نقش اصلی را در این روند داشته باشد.

صنعت خودرو

وضعیت کلی این صنعت

صنعت خودروی ازبکستان از روزهای اول استقلال، به طور فعال و مداوم در حال پیشرفت بوده است. در حال حاضر، جمهوری ازبکستان بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی خودرو در آسیای مرکزی بوده و در رتبه‌ی دوم کشورهای CIS، با سهم بالایی از بومی‌سازی (45 تا 55 درصد) در خودروهای سواری و حدود 15 تا 30 درصد در زمینه‌ی کامیون‌ها و اتوبوس‌ها قرار دارد.

فعالیت‌های تولیدی با دو شاخص زیر، مشخص می‌شوند:

کل محصولات تولیدی به ارزش 10792 سوم ازبکستان

نرخ رشد تا سال 2016 بالغ بر    1/167 درصد

از تاریخ 01/01/2018 این صنعت 24770 نفر را به استخدام در آورده است.

برخی از برندهای جهانی در شرکت دولتی Uzavtosanoat، در بخش‌های مختلفی بومی‌سازی شده‌اند؛ از جمله خودروهای سواری و LCV (جنرال موتورز)، کامیون‌ها (مان و ایسوزو) و اتوبوس (ایسوزو). با این حال، تقریباً در تمامی سرمایه‌گذاری‌های مشترک، کنترل سهام توسط دولت و از طریق شرکت Uzavtosanoat  صورت گرفته است؛ 75 درصد در GM ازبکستان، 51 درصد در سرمایه‌گذاری مشترک با مان، 84 درصد در سرمایه‌گذاری مشترک با ایسوزو و 50 درصد در سرمایه‌گذاری مشترک با PSA.

حجم تولید خودروهای سواری، به میزان 2/140 هزار دستگاه بوده است. (1/159 درصد تا سال 2016)، اتوبوس‌ها و کامیون‌های ایسوزو – 3600 قطعه (3/105 درصد)، کامیون‌ها و اتوبوس‌های مان – 1200 قطعه (4/119 درصد)، باتری – 2/680 واحد (3/116 درصد)، واحدهای توان – 6/91 هزار قطعه (1/2 برابر).

زیرمجموعه‌های این شرکت، کالای مصرفی به مبلغ 2/6686 میلیارد سوم ازبکستان تولید کرده‌اند که نرخ رشد آن تا سال 2016 برابر با 4/156 درصد بوده است.

امروزه، 60-70 درصد تقاضا برای خودرو در بازار داخلی پوشش داده می‌شود؛ همچنین این میزان پوشش برای کامیون‌ها هم برابر با 50 درصد است.

در حال حاضر، دولت به عنوان یک بازیگر مستقل در توسعه‌ی رقابت و تولید صنعت، به طور فعال در حال جذب سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی در صنعت خودرو است.

 حوزه‌های اصلی این صنعت

در حال حاضر این صنعت دارای 23 سرمایه‌گذاری در زمینه‌ی تولید خودرو، اتوبوس، کامیون، اجزا و قطعات خودروها و همچنین کالاهای مصرفی است.

شرکت‌های زیر در زمینه‌ی تولید خودرو در حال کار هستند:

·       شرکت سهامی عام GM ازبکستان، که به طور مشترک با جنرال موتورز برای تولید خودرو تأسیس شده است.

·       شرکت Samarkand Automobile Plant برای تولید اتوبوس‌ها و کامیونت‌ها که به همراه شرکت UzAuto توسط شرکت‌های ژاپنی ایسوزو و ایتوچو تأسیس شده است.

·       شرکت محصول مشترک ازبکستان – آلمان MAN Auto Uzbekistan برای تولید اتوبوس‌ها و کامیون‌های سنگین.

·       شرکت‌های UzAuto و پژو سیتروئن توافق‌نامه‌ای را در زمینه‌ی توسعه‌ی سرمایه‌گذاری‌های مشترک امضا کرده‌اند؛ بر طبق این توافق‌نامه، یک کارخانه‌ی جدید برای تولید خودروهای تجاری سبک در این شهر در حال ساخت است. این پروژه، شامل چرخه‌ی کامل تولید پیکره‌بندی‌های مختلف خودروهای پژو باکسر و پژو اکسپرت است.

شرکت UzAuto TRAILER برای تولید قطعات و لوازم یدکی تأسیس شده است؛ همچنین کامیون‌های کاماز هم با همکاری یک شرکت روسی در این کارخانه تولید می‌شوند.

حدود 40 زیرمجموعه‌ی بزرگ از شرکت UzAuto در حال تولید قطعات خودرو هستند؛ بیشتر آن‌ها، سرمایه‌گذاری‌های مشترکی با تولیدکنندگان پیشگام جهانی قطعات خودرو مانند شرکت‌های Korea Delfi, Erae, Sungwoo Hitech, Austem, AMS, KM&I و غیره هستند.

علاوه بر این، تحویل قطعات خودرو توسط بیش از 160 تأمین‌کننده‌ی مستقل کوچک و متوسط انجام می‌شود.

به طور خاص، یک شرکت سرمایه‌گذاری مشترک بین جنرال موتورز و UzAuto به اسم GM Power Train Uzbekistan برای تولید موتورهای 2/1 و 5/1 لیتری تأسیس شده است. این کارخانه، تنها شرکت در شبکه‌ی جهانی جنرال موتورز است که در آن ریخته‌گری فرآورده‌های آلومینیومی، ماشین‌کاری اجزا و قطعات و چرخه‌ی کامل مونتاژ و تست در یک کارخانه انجام می‌شود.

شرکت UzAuto در کنار فعالیت‌های تولیدی خود، به صلاحیت و آموزش کارکنان خود هم بسیار بها می‌دهد؛ این شرکت، بنیان‌گذار مؤسسات آموزشی مانند دانشگاه پلی‌تکنیک تورین در تاشکند، سالن اجتماعات آکادمیک این دانشگاه و همچنین کالج‌های مهندسی مکانیک در اندیجان و سمرقند است.

نمونه‌ی بارز پتانسیل بالای شرکت‌های بومی UzAuto، تأمین قطعات تولیدکنندگان خودروهای خارجی است. زیرمجموعه‌های UzAuto فهرست کاملی از قطعات خودرو را برای خط تولیدِ تولیدکنندگان خارجی در 5 قاره‌ی جهان ارائه می‌دهند. کارکنان این شرکت‌ها، صلاحیت کافی برای تضمین فرآیند توسعه، تولید و تحویل محصولات را دارند. رعایت استانداردهای جهانی در تولید و مدیریت کیفیت، دسترسی داشتن به چندین گواهینامه  بین‌المللی و همچنین مجهز کردن شرکت‌ها به تجهیزات ضروری آزمایشگاهی، امکان تولید محصولاتی با استانداردهای بین‌المللی را فراهم کرده است. سیستم‌هایی از قبیل GMS، 5S، Kaizen و سایر موارد به شرکت‌های زیرمجموعه‌ی UzAuto افزوده شده‌اند.

بر اساس سطح فعلی بومی‌سازی صنعتی، تعدادی از پروژه‌های بومی‌سازی امیدبخش به شرح زیر وجود دارد:

·       قطعات ممهور

·       قطعات پلاستیکی

·       قطعات چدنی

·       پردازش مکانیکی کاسه و دیسک ترمز

·       سیستم صوتی

·       مخازن پلاستیکی اتومبیل

·       چرخ

·       فنرهای تعلیق خودرو

·       کمک‌فنر خودرو[1]

·       شمع خودرو[2]

·       اکستروژن برای مهروموم‌های لاستیکی

·       سوئیچ خودرو

·       آینه عقب

·       پروفیل‌سازی

·       پدال‌های پلاستیکی

·       موتور الکتریکی برای خودرو

·       دسته‌ی دنده[3]

·       برف‌پاک‌کن و مکانیسم برف‌پاک‌کن

·       کمربند ایمنی خودرو

·       محور خودرو

·       میل فرمان[4]

·       جعبه‌فرمان[5]

·       قطعات سیستم ترمز

·       لنت ترمز

·       کانکتورها و کاورهایی برای 522 کانکتور

·       شلنگ و لوله

جذابیت سرمایه‌گذاری در این صنعت

هزینه‌ی نسبی کمتر تولیدات خودروی ازبکستان:

·       مجموعه‌ای از مزایای مالیاتی و اقدامات حمایتی به تصویب ریاست جمهوری و هیئت‌وزیران ازبکستان رسیده است (RP-800 21 فوریه 2008، RP-1020 16 دسامبر 2008، RP-1736 4 آوریل 2012 و غیره).

·       مصوبه‌ی شماره‌ی RP-3028 ریاست جمهوری ازبکستان در تاریخ 01/07/2018 با موضوع«اقدامات لازم برای بهبود بیشتر مدیریت و توسعه‌ی سریع صنعت خودرو برای 2017-2021».

·       توافق‌نامه‌ی منطقه‌ی تجارت آزاد بین کشورهای CIS؛

·       در دسترس بودن مواد اولیه (مس، سرب، فلزات، روی، پلی‌پروپیلن، پلی‌اتیلن، لاستیک و غیره)؛

·       سیستم کنترل کیفیت چندسطحی؛

·       نیروی کار مقرون‌به‌صرفه و ماهر (دانشگاه پلی‌تکنیک تورین، سالن آکادمیک تورین در کالج پلی‌تکنیک تورین در شهر سمرقند و منطقه‌ی اندیجان)

·       هزینه‌ی پایین انرژی؛

·       امکانات تولیدی مدرن همراه با زیرساخت‌های ضروری؛

·       هزینه‌ی بهینه‌ی لجستیک.