This post is also available in: Русский (Russian)
ازبکستان، کلمهی جدیدی است؛ بهطوری که تا یک قرن پیش اصلاً وجود نداشت. جمهوری شوروی سوسیالیستی ازبکستان در سال ۱۹۲۵ شکل گرفت. پیش از آن، جمهوریهای سوسیالیستی شوروی تحت کنترل شوروی وجود داشت که از کشورهای ژئوپلیتیکی سابق نظیر امارت بخارا و خانات خیوه و گوبرنیا ترکستان (بخشی از امپراتوری روسیه) تشکیل شده بودند. پیش از شکلگیری جمهوریهای سوسیالیستی شوروی، مردم آسیای مرکزی به صورت قبایل عشایری و تحت حکومت خانها، امیرها و امپراتورها زندگی میکردند و بدون توجه به مرزبندیهای امروزی، در این منطقه رفتوآمد داشتند.
شما نمیتوانید به تاشکند بروید و از مجسمهی تیمور سوار بر اسب دیدن نکنید. پس از استقلال ازبکستان، امیر تیمور بهعنوان چهرهای تاریخی انتخاب شد که به ایجاد هویت ملیِ تازه شکلگرفتهی ازبکستان کمک کرد. امیر تیمور از حامیان هنر و علم بوده است. او سمرقند را بهعنوان پایتخت امپراتوری خود انتخاب کرد و طبق افسانهها، بهترین معماران و ساختمانسازها را از اقصانقاط فتوحات خود به سمرقند آورد تا بناهای جدیدی بسازند
قومیتهای مختلفی از تاجیک و قرقیز گرفته تا اویغور، ترکمن، قرهقالپاق، افغان و… برای قرنها در کشور کنونی ازبکستان زندگی کردهاند. در بخش شرقی کشور، بهخصوص در بخارا و سمرقند، اکثر مردم خود را از قوم تاجیک میدانند و بیشتر آنها و همچنین اهالی شهر فرغانه در منتهی الیه شرقی کشور، به زبان فارسی صحبت میکنند.
ملیتهای دیگری نظیر روسی، کرهای، گرجستانی، ارمنی، لهستانی، اوکراینی و یونانی نیز طی یک قرن اخیر به ازبکستان مهاجرت کردهاند. سایر ملیتها نظیر ترکمنها، قزاقها و اویغورها نیز حضور پررنگی در مناطق مختلف ازبکستان دارند. همین تأثیرات و تعاملات باعث ایجاد آدابورسوم، غذاها و زیباییشناسی متعددی در این کشور شده است.سنت باستانی بخارا در موسیقی ششمقام و همچنین ریشههای ایرانی این شهر نیز درخورتوجه است. سمرقند نیز بهخاطر نان فطیرش معروف است، نان پفداری که از با کره یا روغن حیوانی تهیه میشود.
با توجه به اقدامات شوروری مبنی بر کوچ اختیاری و اجباری مردم از محل تولد خود، در ازبکستان، غذاهای متنوعی از گروههای مختلف قومی روی یک میز چیده میشود؛ بهطوری که غذاهایی مثل تاتار بلیش (گوشت ریز و پای سیبزمینی) و چبورکی (خمیر پفکی سرخشده که با گوشت چرخکرده پر شده است) با ولع و اشتیاق یکسانی خورده میشود. غذای کُرهای مارکاوچا (هویج خردهشدهای که طعمدار شده است) و پیگودی (آبگوشت سرد با نودل و سبزیجات) هم از غذاهای فستفود رایج در این کشور به شمار میرود. غذای لاگمان هم که متشکل از گوشت و نودل سبزیجات است، به دو روش ازبکی و اویغوری طبخ میشود که مدل ازبکی آن حالت سوپی بیشتری دارد. پلو، غذای ملی ازبکستان است که از مواد مختلفی تشکیل شده و در مناطق مختلف به روشهای گوناگونی تهیه میشود، به همین دلیل عاقلانه است که گردشگران به هرجایی میروند، این غذا را نیز امتحان کنند.
با اینکه هر روز تعداد بیشتری از مردم ازبکستان در فعالیتهای اسلامی مشارکت میکنند، اما هنوز هم افراد زیادی هستند که روز جمعه به نماز جمعه میروند و روز شنبه را به خوشگذرانی مشغول میشوند. گردشگران هم بهغیر از هنگام حضور در یک مسجد فعال، نیازی نیست دست، پا یا سر خود را بپوشانند. علاوه بر این، در مناطق توریستی هر کسی میتواند لباس معمول خودش را داشته باشد. در سایر بخشهای کشور نیز بسته به آداب روستاها بهتر است که زنان و مردان گردشگر لباس متعارف بپوشند. بد نیست بدانید که مردم این خطه از دنیا تا پیش از ورود اسلام، بهلحاظ تاریخی از مذاهب مختلف زرتشتی، بودایی و هندو پیروی میکردند. حتی با وجودِ گرایش اکثریت مردم ازبکستان به اسلام، همزمان با استقرار روسها در آسیای مرکزی، علاوه بر یهودیانی که در نقاطی نظیر بخارا زندگی میکردند، مسیحیان نیز در این کشور حضور داشتند.
bokhara.org.All Rights Reserved 2021