برخلاف تصور عموم، نوشته های روی گنبد حرم امام هشتم شیعیان آیات قرآن و ادعیه نیست و در واقع این نوشتار بر شرح سفر شاه عباس کبیر پادشاه صفوی که از اصفهان به قصد زیارت و مرمت گنبد این حرم، با پای پیاده عازم مشهد شد، اشاره دارد.  
در اواخر عهد تیموریان، قبایل ازبک تبار در منطقه آسیای میانه حکومتی تاسیس کردند بنام «شیبانیان».
هنگامی که جانشینان تیمور در کشاکش قدرت از خراسان غافل مانده بودند، نوادگان چنگیز به فکر دست اندازی به سرزمین‌هایی افتادند که روزگاری اجدادشان بر آن‌ها حکمرانی میکردند. یکی از این قبایل که اتحادی در طوایف بیابانگرد مغول را به‌وجود آورد، خاندان شیبانی بود که نژادشان به چنگیز مغول می‌رسید.
در اواخر قرن نهم هجری قمری مقارن با ظهور سلسلهٔ صفویه در ایران، آنها حکومتی تشکیل دادند که بیش از چهار سده طول حیات داشت.
شیبانیان همواره با ایران عصر صفوی در حال جنگ و جدال بودند که نخستین فرمانروای آنان شیبک خان توسط شاه اسماعیل صفوی کشته شد.
پس از شاه اسماعیل، شاه طهماسب یکم با جلال‌خان ازبک والی مرو شرط کرد که در ازای پرداخت سیصد تومان در سال به وی، او از تاراج رعایا و صحرانشینان خراسان و لشکرکشی به آن حدود خودداری کند.
 پس از مرگ شاه طهماسب فرصتی شد و ‌خان ازبک  به خراسان حمله کرد.
 مرتضی قلی‌خان از امرای قزلباش که توسط شاه اسماعیل دوم حاکم مشهد شده بود آنها را شکست داد. شاه اسماعیل دوم وی را مامور کرد بود تا جسد شاه طهماسب را که تا آن زمان در قزوین مانده بود، به مشهد برده و در حرم علی بن موسی الرضا دفن کند.
این کشمکش ها ادامه داشت تا اینکه
عبدالمؤمن خان یازدهمین پادشاه شیبانی که در زمان شاه عباس صفوی فرمانده سپاه ازبکان بود به سوی خراسان حمله کرد.
در این زمان شاه عباس بدلیل بیماری و ناتوانی نتوانست مانع از پیشروی ازبکان شود و در نتیجه مشهد پس از چهار ماه مقاومت به دست ازبکان افتاد.
به فرمان عبدالمؤمن خان، سربازان ازبک تعداد زیادی از مردم مشهد را قتل عام کردند و به غارت حرم علی بن موسی الرضا پرداختند که طلاهای گنبد نیز توسط آنان به تاراج رفت.
پس از آن، قسمت وسیعی از خاک شمال خراسان به تصرف ازبکان درآمد که اهالی سبزوار نیز در جریان یورش ازبکان قتل عام شدند.
شاه عباس هنگامی به سلطنت رسید که غرب و شمال غربی ایران در تصرف دولت عثمانی بود و خراسان جولانگاه ازبک‌ها شده بود و در داخل کشور نیز پس از مرگ شاه طهماسب اول، تا حدود یک دهه اختلافات قبیله‌ای قزلباشان در جریان بود و اختلاف میان قزلباشان ترکمان و تاجیکان در دربار شدت یافته بود و در این بین، قدرت شاه دچار افول شده بود.
در نتیجه این چند دستگی، هر یک از مقامات دولتی در اندیشه منافع و قدرت خویش بودند و کشور دچار هرج و مرج شده بود. شاه عباس با اولویت بندی مشکلات بسیاری که قلمروی او را فراگرفته بود موفق شد تا در طول سلطنت اش، سلسله صفویه را به اوج قدرت برساند.
شاه عباس در ابتدای سلطنت خود، برای آن‌که خیال اش از حمله
عثمانی ها به قلمروهای ایران آسوده شود، با دولت عثمانی از در صلح و سازش درآمد و مناطق کردنشین در عراق و سوریه کنونی را به آنان واگذار کرد.
پس از آن به فرونشاندن شورش های داخلی پرداخت و اولین اقدام او بیرون راندن ازبکان از خراسان بود که پس از شکست آنها، به جنگ با دولت عثمانی رفت.
مشهد برای شاه عباس از اهمیت ویژه ای برخوردار بود چرا که مکه و مدینه در قلمرو دولت عثمانی بود و برگزاری مناسک سالانه حج برای ایرانیان منوط به همکاری حکومت عثمانی بود که برای ایرانیان به مسئله‌ای بغرنج تبدیل شده بود.
شاه عباس در اقدامی هوشمندانه سعی در برجسته‌سازی سفر به مشهد و زیارت امام هشتم شیعیان داشت تا بتواند با این رویه متفاوت از نیاز به سازش با دولت عثمانی برای تقاضای اجازه حج برای ایرانیان بکاهد.
او تصمیم گرفت برای ایجاد این رویه خود در سفری با پای پیاده از اصفهان راهی مشهد شود و دوباره گنبد طلا کاری شده حرم را که توسط ازبکان به غارت رفته بود مرمت کند.
به دستور شاه عباس، گنبد حرم دوباره طلاکاری شد و با خط ثلث و با خطاطی علیرضا عباسی خطاط برجسته و استاد خوشنویسی که شاه عباس به او لقب شاهنواز خان داده بود، کتیبه هایی با قلم طلایی بر زمینه فیروزه ای در شرح این سفر و مرمت روی گنبد درج شد که اکنون قدمتی چهارصد ساله دارد.
رضا ادبیان