خلاصه

زمین کشاورزی- 21.5 میلیون هکتار

زمین آبرسانی شده- 4.2 میلیون هکتار

میانگین تعداد سالانه روزهای آفتابی – 320؛

امکان درو – 3 بار در سال؛

تعداد مراکز لجستیک مأمور – 6؛

دلایل سرمایه‌گذاری

کشاورزی یکی از بخش‌های کلیدی اقتصاد ازبکستان است. زمین مورد استفاده برای تولید کشاورزی 45% از ناحیه این کشور را اشغال کرده و حدود 50% جمعیت در نواحی روستایی زندگی می‌کند.

صنعت همراه با آب و جنگلداری 3.6 میلیون نفر (27% استخدام شده در اقتصاد به صورت کلی) و 18% GPD. صادرات محصولات کشاورزی درآمد صادراتی کلی 25-20% را برای جمهوری ازبکستان به همراه دارد.

حجم تولیدات کشاورزی در طی 20 سال تقریباً 3 برابر بیشتر شده و به 24 میلیون تن میوه و سبزیحات رسیده است که 11.3 میلیون تن سبزیجات، 3.1 میلیون تن میوه، 1.7 میلیون تن انگور و 2.1 میلیون تن خربزه است. به علاوه بیش از 12 میلیون رأس گوساله، بیش از 20 میلیون رأس گوساله کوچک، حدود 72 میلیون پرنده، و بیش از 2.4 میلیون تن گوشت، بیش از 19 میلیون تن شیر، 37 هزار تن پشم و بیش از 7 میلیارد تخم مرغ به صورت سالانه در کشور وجود دارد.

در حال حاضر دولت برای توسعه کشاورزی معیارهایی را برای مدرن کردن و متنوع کردن کشاورزی اجرا می‌کند. جذب سرمایه‌گذاری خارجی نقش مهمی در پیاده‌سازی معیارهای مطرح شده ایفا می‌کند.

جذب سرمایه‌گذاری در کشاورزی از سه جهت انجام می‌شود، جذب سرمایه تحت ضمانت دولت، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، و جذب سرمایه برای کمک فنی رایگان.

طبق آمارهای کاربرد زمین در 2017-2016 منطقه کشت شده خالص عبارت بود از:

·      پنبه – 1071 هزار هکتار

·      غلات – 100 هزار هکتار

·      باغها – 275 هزار هکتار

·      تاکستان – 150 هزار هکتار

·      سبزیجات – 205 هزار هکتار

·      سایر محصولات – 200 هزار هکتار

ازبکستان تولیدکننده حدود صد نوع میوه و سبزیجات است که 70 نوع آنها صادر می‌شود. کشور رتبه سوم صادرات خرمالو، چهارم صادرات زردآلوی تازه و خشک و کشمش، پنجم صادرات آلو، دهم صادرات انگور را دارد. در سال 2018 ازبکستان رتبه چهارم صادرات گیلاس را بالاتر از اسپانیا داشت.

در ازبکستان عوامل زیر به توسعه تولید میوه و سبزیجات کمک می‌کنند:

·      هزینه پایین منابع انرژی و هزینه تولید؛

·      دوستدار محیط زیست

·      شاخص‌های عالی که نشان‌دهنده محتوای مواد کاربردی هستند

·      ویژگی‌های ارگانلپتیک فوق‌العاده

·      دسترسی به بزرگترین بازارهای جهانی

طبق گفته FAO (سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد) ضرر سالانه میوه‌ها و سبزیجات در جهان به 35-30% تولید جهانی می‌رسد. دولت جمهوری ازبکستان طرحی را برای توسعه زیرساخت کشاورزی تا 2021 برای کاهش خسارت گسترش داده است.

طبق گفته وزارت کشاورزی ازبکستان تا سال 2018، 382 هزار تن تسهیلات انبار و 682 هزار تن سردخانه در کشور ساخته شدند. حجم محصولات انبار شده در مقایسه با تولید کلی میوه و سبزیجات تنها به 4.4% می‌رسد. در سال 2017، 6 مرکز لجستیک مأمور انجام شدند. ظرفیت ذخیره‌سازی یخچالی اضافی برای 120 هزار تن از محصولات فراهم شد و همچنین امکان انجماد سریع (IQF)  7 تن در ساعت و 45 ون منجمد مهیا گشت. طبق طرح توسعه زیرساخت کشاورزی تا 2021 برنامه‌ریزی شده است که 600 هزار تن سردخانه دیگر متصل به یک شبکه لجستیک مشترک ساخته شود. این بهترین فرصت برای سرمایه‌گذاران به منظور سرمایه‌گذاری در این حوزه است. در 2017-2016 288.5 میلیون دلار آمریکا برای پیاده‌سازی 568 پروژه در حوزه باغداری به قیمت IFIها تخصیص داده شد که برای ایجاد یک سردخانه مدرن با ظرفیت 160 هزار تن، باغی بزرگ به مساحت 2531 هکتار، تولید پردازش محصولات با ظرفیت 570 هزار تن در سال و گلخانه مدرن در 212.9 هکتار در نظر گرفته شده بود.

بیشتر از 57 هزار مجتمع گلخانه‌ای در بیش از 8300 هکتار داخل کشور وجود دارد که این اقلام را تولید می‌کنند:

·      گوجه در 4560 هکتار

·      خیار در 2397 هکتار

·      سایر سبزیجات و میوه‌های مرکباتی در 1282 هکتار

حجم کلی بازار جهانی برای محصولات گلخانه‌ای به 12.6 میلیارد دلار آمریکا می‌رسد. رشد سالانه بازار 11% است.

کشور طرحی را برای توسعه مجتمع‌های گلخانه‌ای در ازبکستان توسعه داده است که طبق آن مساحت کلی آنها در 2030-2018 باید بیش از 68.0 هزار هکتار باشد. به علاوه در 2020-2018 برای تکمیل حداقل یک آزمایشگاه تست غذا در هر ناحیه برنامه‌ریزی شده است – مجموعاً 14 عدد. بودجه‌های IFI برای دسترسی به این هدف اختصاص یافته‌اند.

علاوه بر جمعیت در حال رشد از جمله جمعیت شهری، قدرت خرید، رشد تجارت خرده‌فروشی در ازبکستان، دسترس‌پذیری بازارهای کشورهای نزدیک می‌توانند به عنوان عوامل اصلی رشد صنعت در نظر گرفته شوند. پس اگر بازار خانگی ازبکستان شامل جمعیت 33 میلیون نفری باشد، بازار در دسترس کشورهای CIS در منطقه تجارت آزاد 300 میلیون نفر است.

متنوع‌سازی تولید کشاورزی

در حال حاضر سیاست ازبکستان این است که متنوع‌سازی بیشتری در کشاورزی انجام دهد. از قبیل:

·      افزایش وسعت زمین برای میوه‌ها و سبزیحات به خاطر کاهش بیش از 135 هزار هکتار زمین تحت کشت پنبه و غلات؛

·      توسعه مزرعه‌داری با انجام فعالیت‌های چندرشته‌ای

·      کشت محصولات غیرسنتی (دانه سویا، زعفران، فلفل، گیاهان دارویی و دیگر چیزها)؛

·      ایجاد خوشه‌هایی برای توسعه کارآمد کشاورزی.

آمار

صنعت غذا تبدیل به یکی از مهم‌ترین بخش‌ها از لحاظ مشارکت در اقتصاد ازبکستان شده است زیرا به 13%  GDP کمک می‌کند.

تعداد شرکت‌های صنایع غذایی ثبت شده از 8050 در 2015-2014 به 12065 در 2018-2017 افزایش یافته است.

سرمایه‌گذاری در دارایی ثابت در بخش ثبت شده صنعت غذا از 102.0 میلیون دلار آمریکا در 2017-2015 به 495.7 میلیون دلار آمریکا در سال 2018 افزایش یافته است، در حالی که نرخ رشد تا 485% بالا رفت.

این بخش مسئول 6.4% کل صادرات ازبکستان و 9.8% از کل سرمایه‌گذاری صنعتی است. به علاوه این بخش 4امین پذیرنده بزرگ FDI در ازبکستان محسوب می‌شود.

مزایای پیاده‌سازی پروژه‌ها در ازبکستان

·      تدارک نقشه‌های زمین با زیرساخت (گاز، برق، آب، سیستم حمل و نقل) برای اجاره تا 50 سال (قانون جمهوری ازبکستان در 30 آوریل 1998، شماره 598-I).

·      ارائه مزایا و اولویت‌های مالیاتی و گمرک

·      مواد خام و نیروی مقرون به صرفه

سیاست بخش کشاورزی

بانک ازبکستان برای قدردانی از پروژه‌های بخش کشاورزی نرخ بهره 3.5% تا 14% را فراهم کرده است. دولت به صورت سالانه اعتباری با هزینه صندوق بازسازی و توسعه و بانک ملی (NBU) را تخصیص می‌دهد تا اعتباری قابل پرداخت را برای صنعت غذا و تولیدکنندگان منفرد غذا فراهم کند.

خطوط اعتباری بانک توسعه آسیایی، بانک اروپایی بازسازی و توسعه، و سایر خطوط اعتباری برای گسترش صنعت غذا و کشاورزی در ازبکستان مشغول کار هستند.

شرکت «Uzbekoziqovqatholding» همراه با وزارت کشاورزی مستندی جامع را ایجاد کرد و سیاست ملی صنعت غذا را تعریف نمود و آن را میان سازمان‌های علاقمند برای دریافت پیشنهادات و توصیه‌ها توزیع نمود. هدف مستند ایجاد شبکه غذای ملی ازبکستان و یک درگاه اطلاعاتی ملی برای سرمایه‌گذاران است.

مزایا و اولویت‌ها

به حکم رئیس جمهور جمهوری آذربایجان DP-3594 11 آوریل 2005، شرکت‌هایی که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را جذب کرده و متخصص تولید محصولات (خدمات) هستند از پرداخت مالیات درآمد شرکت، مالیات دارایی، پرداخت مالیات واحد برای شرکت‌های خرد و مؤسسات کوچک، و مشارکت مالی به صندوق جاده جمهوری معاف هستند.

مزایای مالیاتی بیان شده با حجمی از سرمایه‌گذاری خارجی خصوصی مستقیم ارائه می‌شوند:

·      از 300 هزار دلار آمریکا تا 3 میلیون دلار آمریکا – برای 3 سال؛

·      از 3 میلیون دلار آمریکا تا 10 میلیون دلار آمریکا – برای 5 سال؛

·      بیش از میلیون دلار آمریکا – برای 7 سال.

·      اولویت‌های پیش رو برای سرمایه‌گذاران نیز قابل ارائه هستند:

·      کمترین میزان سهام سرمایه‌گذاری خارجی در صندوق قانونی یک شرکت با سرمایه‌گذاری‌های خارجی برای دسته‌بندی شرکت به عنوان خطرپذیر از 30 به 15 درصد کاهش یافت

·      الزام مشارکت اجباری یک ماهیت قانونی خارجی به عنوان شریک شرکتی با سرمایه‌گذاری‌های خارجی منسوخ شد.

·      میزان کمینه بودجه قانونی یک شرکت با سرمایه‌گذاری‌های خارجی از 600 میلیون سوم (واحد پول ازبکستان) به 400 میلیون سوم (حدود 50 هزار دلار آمریکا، به نرخ بانک مرکزی جمهوری ازبکستان در روز سرمایه‌گذاری) کاهش یافت.

·      میزان عوارض گمرکی دولتی برای ثبت کشوری شرکت‌ها با سرمایه‌گذاری‌های خارجی سه برابر کاهش یافت؛

·      روال اجباری برای عقد قراردادهای صادراتی میوه‌ها و سبزیجات با قیمت‌هایی که پایین‌تر از قیمت‌های منتشر شده توسط «Uzagroexport» JSC نیستند منسوخ شد؛

·      برای ماهیت‌های حقوقی که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را جذب می‌کنند و متخصص تولید طبق فهرست تأیید شده توسط قانون جمهوری ازبکستان هستند، برنامه‌ریزی شده که مزایا بر مالیات‌های خاص و سایر پرداختی‌های اجباری اعمال شوند، با سهام شرکت‌کنندگان خارجی در صندوق قانونی (در سرمایه مقرر) ماهیت‌های حقوقی کمتر از 33% نباشند و برای شرکت‌های سهام مشترک حداقل 15% باشد (قانون جمهوری ازبکستان 23 سپتامبر 2016، شماره LRU-411). هنگامی که سرمایه‌های خارجی به شکل واحد پول قابل تبدیل رایگان یا تجهیزات جدید فناوری مدرن باشند، هنگام اختصاص حداقل 50 درصد از درآمد دریافتی در نتیجه تدارک معافیت‌های مالیاتی و سایر پرداختی‌های اجباری، در طی دوره کاربردشان، برای سرمایه‌گذاری مجدد به منظور توسعه بیشتر ماهیت قانونی؛

·      بازده فروش کالاها (با حذف فلزات گرانبها) برای صادرات واحد پول خارجی، سوژه مالیات ارزش افزوده با نرخ صفر است؛

·      دارایی وارد شده به جمهوری ازبکستان برای نیازهای تولیدی خودش معاف از عوارض گمرک است؛

·      تجهیزات فناوری، بخش‌های یدکی آنها و سایر موارد که در کشور تولید نشده باشند معاف از عوارض گمرک هستند؛

·      تولیدکنندگان کشاورزی که سیستم آبیاری قطره‌ای را معرفی می‌کنند معاف از پرداخت مالیات زمین واحد به مدت 5 سال هستند.

منطقه آزاد اقتصادی بخارا-آگرو

منطقه آزاد اقتصادی بخارا-آگرو در راستای مصوبه ریاست جمهوری ازبکستان در 10 جولای 2018 شماره RP-3843 تنظیم شده است.

اهداف:

·      ایجاد شرایط مطلوب برای سرمایه‌گذاران به منظور پیاده‌سازی پروژه‌های سرمایه‌گذاری؛

·      ساماندهی گلخانه‌ها با استفاده از فناوری آبکشت یا هیدروپونیک با ایجاد خوشه‌ها؛

·      ایجاد مراکز لجستیک برای حمایت از صادرات محصولات کشاورزی؛

·      ایجاد شرایط برای استاندارد کردن و صدور گواهینامه محصولات رشد کرده و فراوری شده؛

·      آموزش پرسنل در بخش کشاورزی.

مزایای مالیاتی برای شرکت‌کنندگان FEZ بخارا-آگرو بسته به حجم سرمایه‌گذاری‌های خارجی جذب شده:

·      از 300 هزار دلار آمریکا تا 30 میلیون دلار آمریکا – مدت 3 سال

·      از 3 میلیون دلار آمریکا تا 5 میلیون دلار آمریکا – مدت 5 سال

·      از 5 میلیون دلار آمریکا تا 10 میلیون دلار آمریکا – مدت 7 سال

·      از 10 میلیون دلار آمریکا به بالا – مدت 10 سال

شرکت‌کنندگان معاف از پرداخت مالیات واحد برای شرکت‌های کوچک، مالیات زمین، مالیات درآمد، مالیات دارایی، بودجه‌های کشوری هدفمند در دوره مطرح شده در بالا هستند.

شرکت‌کنندگان از عوارض گمرک برای اینها معافند:

·      تجهیزات

·      مواد خام

·      مواد

·      اجزا

شرایط شرکت‌کنندگان:

·      تدارک منابع اعتباری برای خرید تجهیزات وارداتی، فناوری‌ها و مواد به وسیله بانک‌های NBU، JSCB « Uzpromstroyban»، و بانک آساکا JSCB.

·      تدارک تجهیزات بر مبنای لیزینگ بدون ضمانت رهن

·      تدراک زیرساخت (گاز طبیعی، رق، جاده و غیره)

·      دسترس‌پذیری مراکز لجستیک

·      پشتیبانی ویزا برای کارشناسان خارجی

فرصت‌های سرمایه‌گذاری

·      ایجاد باغ‌های متمرکز

·      ایجاد گلخانه

·      ایجاد تسهیلات برای فراوری میوه‌ها و سبزیجات

·      ایجاد واحدهای انبار با دمای پایین

·      ایجاد مراکز لجستیک

·      ایجاد خوشه‌ها – تضمین چرخه صفر تا صد محصول، افزایش حجم تولید، انبار، فراوری، خشک کردنف بسته‌بندی و صادرات محصولات کشاورزی

·      نگهداری محصولات برای اهداف صادراتی و انبار محصولات با تخمیر: شراب، آبجو، سرکه، مخمر، نوشیدنی‌های غیرالکلی؛

·      تولید نوشیدنی‌ها، آبمیوه‌ها و کنستانتره‌ها بر اساس میوه‌ها و سبزیجات طبیعی

·      تولید محصولات لبنی: شیر، پنیر لور، ماست طعم‌دار، پنیرهای فراوری شده و سخت، بستنی، شکلات‌های شیری

·      ایجاد مجتمع‌های پرورش دام برای تولید و فراوری محصولات گوشتی و لبنی

·      تولید افزودنی‌های غذایی

·      تولید نانوایی و قنادی

·      تولید وسایل ذخیره‌سازی و بسته‌بندی محصولات غذایی: قوطی‌های فلزی، بسته‌های ضدعفونی، جعبه‌های کنگره‌ای، بسته‌بندی دوستدار محیط زیست

·      تولید تجهیزات برای صنعت غذا

·      تولید غذای مصرفی: غذای بسته‌بندی، نوشیدنی‌های غیرالکلی و آب آشامیدنی بسته‌بندی شده؛

·      تولید غذای کودک

سرمایه‌گذاران خارجی مشغول در FEZ

نستله (سوئیس)

پپسی (ایالات متحده)

کوکا-کولا(ایالات متحده)

کارلزبرگ (آلمان)

تنباکوی بریتیش امریکن (انگلستان-ایالات متحده)